Doğruluğunu teyit etmedim ancak kitap kağıdının yanıp tutuşma sıcaklığıymış 451 Fahrenheit. Bizim kullandığımız 233 Celcius’a karşılık geliyor. Yazar Roy Bradbury, McCarthy Amerika’sından sıdkının sıyrıldığı bir dönemde kaleme almış bu kült romanı. Henüz var olmayan bir dünya üzerine yazmış, belki de uyarmak için. Bu bir distopya, ve elbette itfaiyecilerin görevinin yangın söndürmek değil, “yakmak” olarak tanımlandığı bir gelecek hiç gerçekleşmedi. Ancak, romanı okurken yer yer tüyleriniz ürperiyor ve yazılanların olabileceğini hissediyorsunuz.
Yazar cadı avı döneminde, 1953’te, bu böyle sürerse artık hiç kimse kitap okumayacak diye düşünerek kurgular romanı. Bir üniversite kütüphanesinde, kiralık bir daktiloyla kısa sürede yazılmasıyla da farklı bir roman bu. Türünün öncüsü, gerçek bir başyapıt. Okuru içine düşürdüğü dünya sarsıcı. Kitapların yakıldığı dönemler tarih boyunca hep oldu, bundan sonra olmayacağını de kesinkes söyleyemiyoruz maalesef. Varsa bir düşünce özgürlüğü elimizde, pamuklara sarmalayıp korumak ve savunmak lazım onu. Cemil Meriç’in deyişiyle “düşüncenin kuduz köpek gibi kovalandığı bir ülkede” zorluğu da var elbette bunun.
“Yakmak bir zevkti” diye başlayan romanın baş kahramanı Montag’ın isyanına hak veriyor insan. “Bir insan kaç kez dibe vurup da yaşamayı sürdürebilir? Nefes alamıyorum” der ve kitapları kurtararak, kitap okuyarak isyan eder düzene. Bu isyanı çok az kişi anlar, kurulu düzene boyun eğmiştir çoğunluk. Karısının da dâhil olduğu toplumun ekseriyeti, evlerinin dört duvarındaki ekranlara dalarak mutlu olduğu varsayılan bir hayat kurmuşlardır kendilerine. Bu duruma başkaldırmak güçtür, neylersin ki “İnsanları dinlemeye zorlayamazsın. Kendilerine uygun zamanda, ne olduğunu ve altlarındaki dünyanın havaya uçmasının sebebini merak ederek bizim gibi bakmaya başlamaları gerek. Şimdiki durum sonsuza dek süremez.”
Not düşmem gerek, inşa ettiği ürkütücü dünyaya karşın romanın edebi gücünün yüksek olduğunu söylemek zor. Çevirisi de yer yer kulak tırmalıyor, akıp gitmiyor bazı cümleler. Daha iyi bir baskıyı hak ettiğini düşünüyorum açıkçası.
Yayımlanmasıyla birlikte klasikleşen, son dönemde 1984 ile birlikte ülkemizde çok satanlar listesine de giren Fahrenheit 451, bence her kitaplıkta olmalı.
Kitap Künyesi:
Sayfaların Ardından 