Sapiens ve Homo Deus kitaplarıyla dünya çapında şöhrete kavuşan yazar, bu kitabıyla içinde yaşadığımız dünyayı daha detaylı analiz etmeyi amaçlamış. Harari artık “yaşayan en etkili filozoflar” listesinde kendine yer buluyor, son kitabıyla da kanaat önderliği rolünü benimsemişe benziyor. Kitabı oluşturan 21 makalede dış politikadan ekonomiye, teknolojiden dinlere geniş bir yelpazede görüşleri var yazarın. Bu meyanda kitabın gündemi küresel, odağı şimdiki dünyamız ve yakın gelecek.
Yazarın yaşadığımız dünyaya ilişkin görüşleri 21 başlıkta toplanmış. Dikkatimi çeken birkaç örneğe yer vermek istiyorum. Bu bir özet değil, altı çizilmesi gereken pek çok tespiti var yazarın.
-2050’nin dünyasına ayak uydurabilmek için kendinizi tekrar tekrar yeniden inşa etmeniz gerekecek. Durmadan hakim olduğunuz şeyleri geride bırakmak ve bilinmezliği benimsemek zorunda kalacaksınız. Sabit bir kimliğe, işe ya da dünya görüşüne sarılmaya çalışırsanız dünyayı ıskalama riskiniz var. “Esneklik” gerekecek özellikle çocuklarımız için. Ömür boyu tek meslek ve tek uzmanlık kavramları tarihte kalacak.
-Ücretsiz e-posta ve komik kedi videoları karşılığında insanların en değerli varlıkları olan kişisel verilerini teslim etmeleri, koca toprakları incik boncuk ve ıvır zıvır karşılığında Avrupalı emperyalistlere satan Afrika ve Amerika yerlilerine benziyor.
-Haritada Irak’ın ya da Ukrayna’nın yerini gösteremeyecek insanlar, burada ne yapılması gerektiği konusunda son derece keskin görüşlere sahip olabiliyorlar. Çoğu fikrimiz bireysel rasyonalite doğrultusunda değil ortak bir grup düşüncesi çerçevesinde şekilleniyor ve gruba sadık kalmak için bu fikirlerden vazgeçmiyoruz. İnsanları bulguya boğup bireysel cehaletlerini açığa çıkarmak muhtemelen ters teper. Pek çok insan fazla bulgudan haz etmez ve kendini aptal hissetmek te istemez.
-Sistem öyle teşkilatlanmış ki bir şeyleri öğrenmek için çaba göstermeyenler cehalet içinde mutlu mesut yaşarken, işin iç yüzünü öğrenmeye çalışanlarsa hakikate ulaşmakta büyük zorluk çekiyor.
-İktidar peşindeyseniz, bir aşamada etrafa kurmaca saçmaya başlamanız gerekir. Dünya hakkındaki hakikati öğrenmek istiyorsanız, bir aşamada iktidardan vazgeçmeniz gerekir.
-Güvenilir bilgiye ulaşmak istiyorsanız karşılığını ödeyin. Habere bedava erişiyorsanız, elde edilen ürün siz olabilirsiniz. Bilhassa önemsediğiniz bir konudaysa, konuyla ilgili bilimsel külliyatı okumaya çalışın.
-Siyasetçiler muammalı konuşmaya başlayınca sakının. Gerçek acıları anlaşılmaz sözlerle sarıp sarmalayıp gizlemeye çalışıyor olabilirler. Özellikle de şu dört kelimeye dikkat edin: fedakarlık, ebediyet, saflık, kefaret.
Daimi temennim, iyi kitapları iyi yayınevleri basmalı. Kitabın punto seçimini (piyasada alışıldık olandan oldukça küçük) beğendim. Baskı titiz, çeviri de bence gayet başarılı. Çevirmen, yazarın izni ve isteğiyle çeviride yerelleştirilmiş örneklere yer vermiş, bu da içerikle kurulan bağı güçlendiriyor. Bir Ajda Pekkan şarkısını örnek olarak görmek okurken gülümsetiyor. Yerelleştirilmiş örnekler bence yazarın küresel vizyonunun da göstergesi.
Son olarak kitapla ilgili özellikle “inançlı” okuyucuyu rahatsız edecek pek çok değerlendirme olduğunu not düşmem gerek. Yazarın önceki kitaplarını okuyanlar şaşırmayacaktır gerçi (İlk defa okuyacaklar için ise bence genel okuyucuya hitap etme açısından en iyi eseri bu olmuş) Ayrıca yazarın Suriye sorunundan dinlerin varoluş amacına muhtelif başlıklardaki “vaaz”ları kimi zaman derinlikten yoksun, kimi zaman da maksadını aşıyor kanımca. Harari bu yorumumu okumuş olsaydı rahatsız olmamı maruz kaldığım “anlatı”lara, inandığım “kurmaca”lara bağlardı. Haksız da sayılmaz.
Kitap Künyesi:
Sayfaların Ardından 